ایرانگردی
به گزارش آی فیلم 2، سریال «یوسف پیامبر» جزء معدود آثار نمایشی ایران بود که علاوه بر استقبال خوب مخاطبان در ایران، مورد توجه مخاطبان دیگر کشورهای مسلمان نیز قرار گرفت.
این سریال به کارگردانی مرحوم «فرج‌الله سلحشور» که هم در زمان نشر بینندگان زیادی را پای صفحه تلویزیون می‌کشاند و هم تا مدت‌ها پس از پخش، به بهانه‌های مختلف از شبکه‌های گوناگون ملی و استانی بازنشر می‌شد.
پروسه فلمبرداری سریال «یوسف پیامبر» از ثور (اردیبهشت) ۱۳۸۳ آغاز شد و بیش از چهار سال بعد، سرطان (تیر)1387 نخستین قسمت آن نشر شد.
داستان حضرت یوسف (ع) یکی از شیرین‌ترین داستان‌های قرآن کریم است، قصه‌ای که برای تمام ایرانی‌ها آشنا است و این آشنایی سریال سلحشور را روی لبه پرتگاه قرار می‌داد. دلیل آن هم این بود که مخاطب از ابتدا تا انتهای داستانِ زندگی حضرت یوسف (ع) و اتفاقاتی که برایش رخ داده را می‌دانست و با اشراف کامل به کلیت داستان، به تماشای این اثر می‌نشست. پس تماشاگر این اثر با علم به فضای کلی قصه، در انتظار گره‌های دراماتیک، بازی‌های خوب و فضاسازی جذاب بود. نکاتی که تا حدود زیادی در این سریال به آن رسید و در نتیجه «یوسف پیامبر» به یکی از سریال‌های ماندگار سیما تبدیل شد.
ترکیب خوب بازیگران
از زمانی که خبر ساخت سریالی بر مبنای زندگی حضرت یوسف (ع) رسانه‌ای شد، مهم‌ترین سوال این بود که چه کسانی قرار است نقش‌های اصلی این سریال را بازی کنند و شخصیت‌های یوسف و زلیخا به چه بازیگرانی می‌رسد. در همان سال‌های ابتدایی دهه هشتاد که هنوز بازیگران این سریال مشخص نشده بودند، گمانه‌زنی‌های زیادی در رابطه با بازیگر نقش یوسف مطرح بود و نام‌هایی مثل «پارسا پیروزفر» جزء گزینه‌های تکراری این بحث بودند، اما در نهایت این نقش به جوانی شمالی به نام «مصطفی زمانی» رسید، بازیگر که تا قبل از آن هیچکس او را نمی‌شناخت و با این اثر به هنرهای نمایشی ورود کرد.
انتخاب زمانی یکی از حرکت‌های هوشمندانه فرج‌الله سلحشور در این سریال بود، چون مخاطب هیچ پیش‌زمینه ذهنی از این بازیگر نداشت و با دیدنش به یاد هیچ نقش دیگری که او قبلا در کارنامه هنری‌اش ایفا کرده نمی‌افتاد. همین مسئله باعث شد اوضاع کاملا متغیر شود و نقش «یوزارسیف» به نوعی نام مصطفی زمانی سنجاق شود. تا جایی که امروز هم با وجد گذشت بیش از یک دهه از پایان پخش این سریال، همچنان بسیاری از مخاطبان تلویزیون این بازیگر را با نقش یوسف پیامبر می‌شناسند و در هر اثری که بازی کرده باشد، برای یادآوری او، به این سریال ارجاع می‌دهند.
نقش‌های زلیخا و حضرت یعقوب (ع) هم در این سریال نقش‌های بسیار مهمی بودند و باید به آنها توجه ویژه‌ای شد. اتفاقی که در نهایت رخ داد و با وسواس گروه تولید سریال، دو نفر از بهترین بازیگران سریال‌های تلویزیونی ایفاگر این نقش‌ها شدند. «محمود پاک‌نیت» که از اوایل دهه شصت کارش را آغاز کرده بود و تا پیش از این در بسیاری از سریال‌های شاخص تلویزیون مثل «روزی روزگاری»، «پدر سالار»، « پس از باران»، «روشن تر از خاموشی»، «شب دهم» و... به ایفای نقش پرداخته بود، در این سریال هم با نقش حضرت یعقوب (ع) خوش درخشید و یکی از بازی‌های خوبش را به نمایش گذاشت.
«کتایون ریاحی» هم که تا پیش از این سریال در بیش از ۳۰ اثر نمایشی هنرنمایی کرده بود و در تلویزیون ایران هم در سریال‌های مهمی مثل «پدر سالار»، «پس از باران»،«شب دهم» و «پهلوانان نمی میرند» ایفای نقش داشت، مهم‌ترین نقش کارنامه بازیگری‌اش را برعهده گرفت، شخصیت زلیخا که یکی از زنان تاثیرگذار تاریخ بود.
ریاحی در این اثر به قدری تاثیرگذار بود که با وجود پیشنهادات فراوانی که برای بازی در نقش‌های مخلتف داشت، اما هیچکدام از آن نقش‌ها را نپذیرفت و طبق صحبت‌های خودش شخصیت زلیخا آخرین نقش او در سینما و تلویزیون نام گرفت.
اگرچه چند سال پیش او بعد از حضور در برنامه «خندوانه» و گفت‌وگویی که انجام داد، تلویحا اعلام کرد که آمادگی برگشت به این فضا را دارد و اگر نقش دلخواهش را پیدا کند شاید باز هم به دنیای هنرهای نمایشی بازگردد، اما هنوز این اتفاق نیفتاده و همچنان سریال «یوسف پیامبر» آخرین اثر حاضر در کارنامه هنری این هنرپیشه است.
وجهه بین‌المللی یوزارسیف
یکی از ویژگی‌های مهم سریال «یوسف پیامبر» که آن را به نسبت دیگر سریال‌های الف تلویزیون یک سر و گردن بالاتر قرار می‌دهد، بین‌المللی بودن آن است. این سریال به واسطه داستان قرآنی جذابش، در بسیاری از کشورهای مسلمان آسیا و آفریقا نشر شد و در اکثر این کشورها نیز به شهرت چشمگیری رسید.
این سریال جزء معدود سریال‌های ایرانی است که در خارج از مرزهای کشورمان به طور گسترده نمایش داده شد و توانست در جذب مخاطب خارجی نیز عملکرد قابل دفاعی داشته باشد.
حتی بخش‌های مختلف این سریال، بریده‌های آن و کلیپ‌های ساخته شده بر مبنای آن نیز با دوبله عربی به طور گسترده در فضای مجازی نشر شد و نسخه‌های انترنتی آن نیز با اقبال عمومی مواجه شد.
این حجم از استقبال دقیقا نشان داد که یک اثر نمایشی اگر با ویژگی‌های بین‌المللی و قصه‌ای پر کشش ساخته شود، نه فقط مورد توجه مخاطب داخلی که با استقبال تماشاگر خارجی نیز مواجه می‌شود. اگرچه این تنها نمونه موفق صادراتی در میان سریال‌های ایرانی نبود، اما پربیراه نیست اگر آن را یکی از دو اثر موفق این حوزه بنامیم.
بسیاری از مردم کشورهای مسلمان قاره آفریقا همچون مصر، یا کشورهای آسیای میانه مجموعه «یوسف پیامبر» را دیدند و این اثر را به عنوان نماینده‌ای از سریال‌سازی ایرانی پذیرفتند، نماینده‌ای که توانست در جلب نظر بینندگانش، موفق عمل کند.
بیشتر بخوانید:
استقبال مخاطبان «ساحل عاج» از سریال «یوسف پیامبر»
سریال «یوسف پیامبر» ویژه ناشنوایان آماده نشر شد
م ا
